زهرا عاشوری

پیامبر اکرم (ص) آیت الکرسی را با عظمت ترین و سید آیات قرآن کریم دانسته اند. ائمه معصومین (ع) به تلاوت آن در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون سفارش کرده اند و آن را چون تابلوی زیبایی که همواره فراروی انسان است، قرار داده اند.

با اندکی دقت و آشنایی نسبت به فضیلت، خاصیت، آثار فراوان، گسترده و متنوع این آیه شریفه؛ احساس شوق و رغبت در انسان زنده میشود و مصمم میگردد تا هرچه بیشتر از برکت و فضیلت آن بهره مند شود. آیت الکرسی در بردارنده آثار مؤثر، مشکل گشا، اعجاز آفرین و فوق العاده‌ای است که همچون چراغی پر فروغ در مسیری تاریک و ناآشنا، ما را از بیراهه به راه میکشاند و در سعادت و حل مشکلات روحی، معنوی، دنیوی، اخروی، کلی و جزئی نقش شگفت آوری دارد. پس چرا با آن دیر، آشنا و مأنوس گشته ایم؟!

آیت الکرسی، نام یک آیه:

آیت الکرسی آیه 255 بقره است که با (الله لا إله إلاّ هوالحیّ القیّوم) آغاز و با (هو العلی العظیم) پایان مییابد. بر اساس روایات دو آیه بعد از آن جزء آیت الکرسی نمی باشد، هرچند به خواندن آنها همراه آیت الکرسی تأکید و سفارش شده است.

فضیلت و عظمت آیت الکرسی:

پیامبر اکرم (ص) از ابی بن کعب سؤال فرمودند: کدام آیه در کتاب خدا بزرگوارتر و شریف‌تر است؟ عرض کرد: (الله لا إله إلاّ هوالحیّ القیّوم...)؛ پیامبر (ص) دست بر سینه  او زد و فرمود: دانش بر تو گوارا باد...(1)

حضرت علی (ع) فرمودند: اگر از آثار معنوی این آیه شریفه آگاه بودید، در هیچ حال آن را ترک نمی کردید. (2)

تلاوت آیت الکرسی:

1. خواندن آیت الکرسی در هر شب؛ امام علی (ع) فرمودند: بر مسلمان لازم است که شب را به پایان نیاورد، مگر آنکه آیت الکرسی را بخواند و اگر 

می دانستید که آیت الکرسی چیست، هرگز آن را رها نمی کردید؛ سپس فرمود: من هر شب آن را میخواندم و هرگز آن را ترک نکردم؛ سپس فرمودند: هر شب در سه وقت آیت الکرسی را میخوانم. (3)

2. وقت خوابیدن؛ حضرت علی (ع) فرمود: پیامبر (ص) مرا خواست و فرمود: آنگاه که به بستر خواب رفتی بسیار استغفار کن و صلوات بفرست و 

سوره توحید را زیاد بخوان و بر تو لازم است آیت الکرسی را بخوانی؛ پس برای هر حرف آن، هزار برکت و هزار رحمت است. (4)

3. هنگام وضو گرفتن؛ امام باقر (ع) فرمود: هر کس هنگام وضو گرفتن، 

آیت الکرسی بخواند، خداوند ثواب چهل سال عبادت به وی عطا کند، مقام او را چهل درجه بالا میبرد و... (5)

4. در تعقیب نماز واجب؛ پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: به تلاوت آیت الکرسی در پی نمازهای واجب مواظبت داشته باش زیرا تنها پیامبران، صدیقان و شهیدان، بدان مواظبت میکنند. (6)

5. در حال سجده؛ امام صادق (ع) میفرماید: کسی که در حال سجده،  

آیت الکرسی بخواند، هیچ گاه داخل آتش جهنم نخواهد شد. (7)

6. قبل از برآمدن خورشید؛ از حضرت علی (ع) نقل شده است: هر کس قبل از طلوع خورشید، یازده مرتبه سوره قل هو الله احد، إنا أنزلناه و آیت الکرسی بخواند، خداوند مالش را از هر زیان و خطری حفظ میکند. (8)

7. قرائت در روز جمعه؛ امام صادق (ع) فرمود: هر کس آیت الکرسی را در روز جمعه قرائت کند، همه  فرشتگان مقرّب و پیامبران مرسل برای او دعا میکنند. (9)

8 . جهت برآورده شدن حاجت؛ پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمودند: آنگاه که از منزل خارج شدی، آیت الکرسی را تلاوت کن، زیرا موجب برآورده شدن حاجت میگردد. (10)

9. مایه برکت سفر؛ امام صادق (ع) میفرماید: هر زمان سفر کنی با میمنت است؛ به شرط اینکه قبل از آن، صدقه بدهی و آیت الکرسی بخوانی. (11)

امام کاظم (ع) فرمود: هرکس میخواهد سفر کند، به طرف در بایستد و سه مرتبه آیت الکرسی را به طرف راست و چپ و مقابل خود بخواند که این موجب حفظ و دفع بدی‌ها و پریشانی میشود. (12)

10. هنگام سوار شدن بر مرکب؛ اعم از حیوان یا هر وسیله دیگر؛ هر کس هنگام سوار شدن بر مرکب، آیت الکرسی بخواند و بگوید: واغفرلی ذنوبی لایغفر الذنوب إلاّ أنت، خداوند به فرشتگان میفرماید: بنده میداند که تنها آمرزنده گناهان، من هستم؛ شما گواه باشید که او را آمرزیدم. (13)

11. دور ساختن شیطان؛ از پیامبراکرم (ص) نقل شده است: در خانه، آیت الکرسی بخوانید؛ در این صورت شیطان به شما نزدیک نمی شود. (14)

12. شفای مریض؛ پیامبر اکرم (ص) در این باره میفرماید: بر بالین مریض و بر میت، آیت الکرسی بخوانید. (15)

13. هدیه کردن ثواب آن به مردگان؛ از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: هر گاه کسی آیت الکرسی را بخواند و بر اهل قبور هدیه کند، خداوند از هر حرف آن، ملکی میآفریند که تا قیامت برای آن شخص تسبیح میکند.(16)

14. پس از تولد فرزند؛ پیامبر (ص) سفارش فرمودند: هر گاه خداوند فرزندی به شما عنایت کرد، به گوش راست او اذان و به گوش چپش، اقامه بگویید و نیز همراه اذان، فاتحة الکتاب، اخلاص، آیت الکرسی، فلق، ناس و آخر سوره حشر را بخوانید. (17)

15. دفع چشم زخم؛ از امام رضا (ع) نقل شده است: تأثیر چشم، درست است، لذا برای دفع آن، در ورقه‌ای حمد، اخلاص، فلق، ناس و آیت الکرسی را بنویس و همراه داشته باش. (18)

یادآوری:

آنچه در این  نوشتار آمد، تنها گوشه‌ای از فضایل و آثار مربوط به آیت الکرسی بود. مطالب دیگری در باب عظمت آیت الکرسی و تلاوت و موارد به کار بستن آن وجود دارد که علاقه مندان میتوانند با مراجعه به منابع روایی، از اسرار بیکران این آیه قرآن کریم آگاهی و بهره جویند.

قرآن،‌ای آیه رحمت، تو را دوست داریم؛ ما را به طریق "هدی للمتقین" رهنمون باش!

پی نوشت‌ها:

1. تفسیر درالمنثور، ذیل بقره (2): 255

2. شیخ طوسی، امالی، ص 509

3. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 86، ص 125

4. همان، ج 76، ص 231

5. همان، ج 80، ص 317

6. همان، ج 86، ص 24

7. همان، ج 89، ص 269

8. همان، ج 86، ص 249

9. همان، ص 355

10. همان، ج 92، ص 159

11. همان، ج 59، ص 24

12. همان، ج 76، ص 39

13. همان، ص 294

14. همان، ج 63، ص 361

15. همان، ج 81، ص 239

16. همان، ج 82، ص 63 

17. همان، ج 104، ص 126

18. همان، ج 63، ص 5

Tweet